Min thlahtuten tuna kan Ram kan tih tak hi an rawn luah tirh lai kha chuan ramsa hlauhawm tak tak te tuallenna, ramngaw durkhup mai leh thing lian pui pui te an intawksirkhupna te,hrui hnawk leh ralsamkuai in a an bawm luk mai te, Rul tur nei tamna rawpui leh mau hmun thim phui rut mai te,kangthai leh thakpui hmun te leh saphai lian pui pui tawmna leh phairuang hmun pik eltiang mai te a ni a. Eizawnna a harsain, ram chhengchhia nen, ral hlau reng renga an khawsaknaah khan dam khawchhuah kha thil pawimawh tawp a ni. Chutianga awm tur chuan khawtlang tanrual a ngai,huaisen leh tawrhchhel a ngai a, inpeizawna, inhmangaihtawna, neih intawma an khawsak ho loh chuan dam khawchhuah kha thil khirhkhan tak zu nia. Chutiang boruak atanga dam khawchhuak tura an beih naah khan “nunmawi” tia kan sawi kan chhuan leh kan lamrik chhen “TLAWMNGAIHNA” hi a lo chhuak a ni.
Chu mizo nun,nun mawi tia kan sawi chu sa, ral leh natna laka an dam khawchhuah nan, an eizawnna leh khawsak phung mila an chherchhuah a ni ber. Tlang chungah khua an din, tui a harsa, tui khawlna tur an neilo, eirawngbawl nan thing leh mau an hmanga, mihring an la tlem, lei do leh sa beih an ngah si nen, pakhat awm lo pawh an langsar hma bik thin. Heng zawng zawng nena inphiardiat hian tlawmngaihna chu an chherchhuak a ni.
Chutichuan pi/pu te tlawmngaihna ngau ngau kha tun hunah hian kaihthawh leh kan tum a, han thelmam deuh hret pawh awm lovin kha tlawmngaihna kha a pulungin kuitiah kan tum a, tarmit hlui vuah chungin mi kan thlir a, tlawmngai lo, mizo nun pawh hre lo kan hmu ta teuh mai le.Tlawmngaihna a chuai ta.Zonunmawiin mual a liam ta kan ti chuai raih mai a ni.
A khaw puma lo kan neih dual dual laia tlawmngaihna ang chi a ni tawh lova, kan tunlai hun mila tlawmngaihna pawh hi kan hrilhfiah a ngai ta. Hna lian pui pui khawih lova chhungkaw tamtak kan intunnun theih nan leh kawng hrang hranga ei kan zawn tawh hnuah hian tlawmngaihna pawh hian a zia a thlak hret hret ve tawh a ni tih kan pawm thiam a hun ta. Sa kaptu aiin a humhalhtu nih a ropui tawh zawk a, silai pu a ram chhuah aiin silai tungtu an lar tawh zawk; ruang hmuh veleh a bawihsawm nghal aiin -Police hrilh thuaia, an kut a dah mifing nihna a ni zawk. Kan ramah hian tlawmngaihna kan thlir dan kan thlak hret hret a ngai tawh em?
Khawhar ina riak tur ngah veng nih ai chuan phairama zirna in tha a zirlai ngah veng nih a ropui zawk a, khawhar in a thingpui lum taima aiin ruihtheihthila fihlim ten fak an hlawh tawh zawk a ni. Vengchhunga mitthi chhuanlama office thulh fo aiin tihtakzeta thawk te kan ngaisang ta.
Office dawrtu lo chiau au thatah te, mi rethei ngaihsak kawngah te, AIDS vei leh ruihhlo ngai ten nun kawng pangngai an zawh theih nana beihna kawngah te tlawmngaihna hi kan teh a hun ta. Eiru lova rinawm taka thawkte hi tunlai a mi tlawmngai te an ni tawh zawk a, zirna lama puitlin ngei tuma, rual pawh pawl tam loh phahte hi tlawmngai tia kan sawi a hun tawh zawk hle mai.
Amaherawhchu, hmasang zonun peng hrang hrangah khan kum upa zawk te an zah thiam em em mai kha chu tun thlenga kan hmaih hauh loh tur leh kan entawn tlak a tling a.Upa leh tar zawk zah thiam hian khawsakho a tinuam a, a hahdam thlak a, society kal zel atan pawh a pawimawh em em a ni.Chutiang chu China ho leh Japan ho pawh khian an chingin an nei tha ngang mai “Eastern Culture” tia sawi hial a ni. Upat hun hi mitinin kan tawng theuh dawn a, lehkhathiam leh thiam lovah te, hna lian thawk leh thawk lovah te pawh upa zawk zah hi pal zut mai mai lo ila, a ngialanganin nunho a ti hahdam anga, a ti hlimawm ang. Vawi khat chu Greek putar pakhat hi ennawm en turin a kal ve boh boh va, Greek ho thutna lamah a va kal a, an lo ngawi thup mai a, Rom ho zingah a kal ve leh a, anlo ding thup thung a. A hnuah chuan “Greek-hovin finna thu an hria a, Rom-hovin finna thu chu an “nunin” an entir an lo tih phah ta hial a ni.Atawpna atan chuan hman laia kan tlawmngaihna mai kha a tawk ta lo. Tuna kan eizawnna kan khawsak phung leh kan ngaihtuahna te mila tlawmngaihna hi kan hrilhfiah a kan thlir a ngai ta. Chutiang a kan ngaihtuahna kan hmanloh chuan kan inhmu tlem tial tial ang tih a hlauhawm “Tlawmngaihna hi”.