Tunlai hian khawtlang nun siam thatna kawnga harsatna kan tawh lian berte zinga mi ni a lang chu sex (mipat hmeichhiatna) hman sual hi ti ila kan sawi sual awm love. Sex hian mizo mai nilovin hnamdang nunah hmasang hun lai atang pawh khan nghawng lian tak a lo nei vek tawh a, hmanlai hunah pawh khan a hluar tho a tunlai thleng hian a hluar ta zel a ni.
Engatinge (mizo bikah) hmanlai nunah khan hluar hle si sawi a va hlawh love kan ti maithei, kha tih hunlai kha chuan hmeichhiate dinhmun kha a hniam em em mai a, an chanvo leh dikna an sawi chhuah khan an mualphona zawk te a lo nih fo thin avangin sawi lovin an ngawi mai thin a ni. Engtiangin nge hmanlai nunah khan sex hi a hluar kan tih chuan khang hunlai kha chuan an inzirtirna leh thangthat an lakna pakhat a nih miau avangin mipate khan nula ngai (thei) nih kha ropuina kawng khatah an ngai tlat a, hmeichhe nu leh pa te pawh khan engteh ualah an ngai lem lova a tura ngaihna lian tak an neih tlat avangin a hmeichhia zawk kha an dinhmun a chhe ta zawk mai thin a ni. Entirna’n tlangvalin nula thing phur an zui ru a ram hnuaiah a sual a, an hlawhtlin chuan nula ngai an lo ni ta a, an thih hnuah pawh Pawla'n a sai dawn tawh lo a ni, a theih tak hmeichhia erawh kha chuan han zualkona tur a nei ta miah lova, zualko chu sawi loh a thianghlimna tih bawrhban a nih khan a dinhmun a hniam ta hle zawk a ni. A thil tawn leh a chunga thil thleng kha han sawi chhuak ta sela chuan an khawtlang nunah hmuh hniam a lo ni anga, pasal tur a van phah rawih zawk dawn a lo ni reng mai a, a tan chuan sawi chhuahna kawng hi a kaw lo hrim hrim a ni. Tichuan tlangval la ngai reng reng lo awmin a awm ta mai thin. Kan sawi tak hi nula leh tlangval nunah a ni a, heng lo pawh sawi tur ting chuan sex lama sualna, heng inlawithlem kan tih ang te leh nula zen te hi a la awm tho va, ka sawi tum tak zawk erawhchu tunlaia sual lian taka kan ngaih pawngsual ang kha a ni ve tho a, amaherawhchu khawtlangin an ngaihdan leh an nundan in a pawm zam miau avanga sual a ni ta lo mai a ni. Mi duh lo chung sual lui kha pawngsual a ni. Mahse kha tih hunlai kha chuan sawi chhuah chi a nih loh avang leh mipa lalna society kan nih miau avangin a tuar lo tur zawkin a tawrh phah ta zawk a ni.
Tunlai nunah erawh hi chuan khatiang a han tih ve ngawt kha mi pawi sawina lian tak a lo ni reng ta zawk a, amaherawhchu tunlai ah erawh hi chuan kum tling lo khuaikhem lam hi a tam ta thung a, chu mai duh tawk lovin mahni anpui kawpte hial kan lo awm ta zawk a, sex kan hmansual dan pawh a dan chu a dang ta khawp mai.Hmanlai nun nen khan han khaikhin ta ila, sex chu kan hmang sual ve ve a amaherawhchu tunlaia kan hman sualdan erawh hi chu a hleihluak ta hle mai. Hei hi ngawihbo pui mai emaw uanthuan nana hman chi pawh a ni lova, khawtlangin kan duh loh chu sawi loh Pathian huat zawng tak, a huat berte zinga mi angin kan khawsa zo ta ni. Hetiang hi kan kawtlang nun a nih tak avang hian kan veng bik tan pawh hian awm mai mai leh uipui tuilian thlir vung vung chi a ni ta lo tawp mai. Engtiangin nge hetiang kawngah hian hma kan lak ang tih hi zawhna liantak a ni ta reng mai, hmanlaia an hmansual dan kha chu tunlai a kan hmansual dan nena teh chuan nep tak a ni.
Mi tam tak chuan hmanlai khan sex hi a hluar lo niin an ngai a, ‘hman lai, hmanlai’ an ti fo thin, Mizo te hian kan hnam nunah sex hi kan thanlenpui a, tunlai thleng pawh hian sim har kan ti hle niin ka ngai. Hmanlai atanga kan lo chin tawh hi tunlai nunah hian sim thut a harsa ngawtin ka ring. Hmanlaia nula sual kha tunlai chuan pawngsual a lo ni ta si a, khawtlangah mualphona thlen tu a lo ni a, kan khaw mi nih tir loh hram hram kan lo tum ta zawk reng mai.
Hmanlai ang kha chu ni se kan ngaisang awm hle si a, India dan kan hman hnu hian kan ngaihsan zawng leh duh zawng hi a inthlak ta thut emaw ni chu aw ka ti thin. Amaherawhchu pawngsual tu hi chuan na taka hrem hi an phu hle in ka hria, kumtling lo pawngsual phei hi chu an nun hman zel tur thlengin nghawng tha lo an hnut chhiahsak a, thil tenawm tak a ni.
Hetiang taka pawngsual a hluar ta mai hi hmeichhiate incheina avanga puh a ni tlangpuia, amaherawhchu sex lama piansualna, sual hnathawh leh hmanlaia kan inzirtirna (Social institution) khan nghawng a neih ka la ring tho mai. A chhan chu ropuina kawngkhata kan ngaih vang kha a ni tlat sia. Hmanlai nunah kha chuan pawngsual kha an hrem tak pawh ka hre lem lova sawi pawh a khat khawp mai a chhanchu a sawi chhuak tura khan a sawi miau loh avang a ni. Tunlaiah chuan sawi chhuah a ni ta zel mai si a, kan hnamin a mualphopui ta zawk a lo ni reng mai.
Hmanlai ang kha chu ni se kan ngaisang awm hle si a, India dan kan hman hnu hian kan ngaihsan zawng leh duh zawng hi a inthlak ta thut emaw ni chu aw ka ti thin. Amaherawhchu pawngsual tu hi chuan na taka hrem hi an phu hle in ka hria, kumtling lo pawngsual phei hi chu an nun hman zel tur thlengin nghawng tha lo an hnut chhiahsak a, thil tenawm tak a ni.
Hetiang taka pawngsual a hluar ta mai hi hmeichhiate incheina avanga puh a ni tlangpuia, amaherawhchu sex lama piansualna, sual hnathawh leh hmanlaia kan inzirtirna (Social institution) khan nghawng a neih ka la ring tho mai. A chhan chu ropuina kawngkhata kan ngaih vang kha a ni tlat sia. Hmanlai nunah kha chuan pawngsual kha an hrem tak pawh ka hre lem lova sawi pawh a khat khawp mai a chhanchu a sawi chhuak tura khan a sawi miau loh avang a ni. Tunlaiah chuan sawi chhuah a ni ta zel mai si a, kan hnam ni. Criminal case ka khawih lai khan mipa naupang khuaikhem avanga an man thiam loh chantir te pawh an awm pakhat mai an ni lo leh nghal. Rapthlak tak a ni. Hetiang teh nuai kan nih tak avang hian nu leh pa te kan pawimawhna hi a zual hle a, a tam thei ang ber kan fate kan bulah kan awm tir hi a pawimawh hmasa ber.
Ruih thil tamna hmunah sex hman sual na hi a tam a, a ti thin te pawh an fihlim lo tlangpui bawk, chu vang chuan kan fate kan ven uluk a ngai hle mai. Kan fate nun atana a that avang ringawt pawh hian Pathianni chawhnu ah hian pa ho hian kan fate inkhawm pui thlap thlap ta thin ila chu kawng tam takah chuan kan fihlim phah ngei ang. Nang i fa te avang chauh pawh khan i inkhawm tam phah ve ngam dawn em?
Sex hmansualna hi tharum (Physical) chuan siam that a har mai thei amaherawchu chhungkua atang chuan a siam theih a ni. Tunlai thalai hovin kan chep an tih hi kan chep lo hunawl kan neih tam lutuk avangin setana hmanrua-ah kan tang ta zawk thin. Pawngsual tu leh a pawngsual a tan hlei hlei khan a pawia, an hun hman leh zel tur (Career) atan thil pawi tak kum khaw chawr loh phah nana hman theih a ni.
Chhungkua leh khawtlang ina kan that phahna tur a nih chuan ti a kan insangmar a hun ta hle mai.