- K Lalzuithanga
Sportsman tan : Zawng\ah hian Natural Sugar-Sucrose, fructose, glucose leh fibre a pai hnem em em a, chu chu tha leh zung min petu hnar ber a ni. Research-te chuan a inkhelh hma a ei ringawt pawhin minute 90 chhunga infiam mite mamawh thahrui (energy) a pe thei a ni an ti.
Depression : Tun hnaia MIND in survey an neihah Depression neite Zawng\ah an ei tir hnuah an rilru hahna a chhawk hahdam hle a ni tih an hmu chhuak a, a chhan chu zawng\ahah hian Tryptophan Protein chikhat thisen insem darh tur nasa taka \anpuitu a pai hnem vang a ni.
Premenstrual Syndrome : Hmeichhe hunbi neih dawna Pills ei ngai loin zawng\ah ei mai tur, Vitamins B6 in thisena Glucose level siam \hain mood fuh lo neite tan a \ha em em a ni.
Anaemia natna beite tan : Zawng\ah hian Iron a pai hnem avangin thisen a Haemoglobin in siam tur a pui nasa em em a, Anaemia (Thisen tlachham) veite tan Damdawi \ha a ni.
BP (Blood Pressure) sang : US Food & Drygs Administration chuan he tropical thlai hi BP sang neite leh Strokes neite tan damdawi \ha em em a ni tih an puang, he thlai hian Potassium a ngahin Chi (Salt) lam a pai tlema lungphu a \anpui (Perfect beat Blood Pressure) \hin a ni.
Brain Power : Twikenham (Middlesex) School Naupang 200 zet chu kum 2009 a Exam an beih laiin breakfast, chhunchaw (Lunch)-ah an ei tel tir a, chu chuan an hriatna a ti chakin exam-naah ei lote aiin an ti \ha hle a ni tih an hmu chhuak. Potassium pai hnem tak a nih avangin naupang a ti harhvang (Alert) em em a ni. Balhlaah pawh hian Potassium a tam em em a, Balhla ei hnem rawh- Zawng (Monkey) ho hi an harhvanga an taima em em a, chubakah an vervek (cunning) bawk!
Hangover : Zu leh a kaihnawi avanga luna awm nuam lo tawngkhawngte tan zawng\ah khawizu nena chawhpawlh a \ha hle a ni.
Overweight : Institute of Psychology Australia ten an zirchian hnua an hmuhchhuah chu pressure sang tak hnuaia, \hu chunga hna thawk \hin ten Chocolate leh hmawmsawm an ei nasa a, chu chuan thau uchuakna (Obesity) siam nasa em em a, Hospital a awm hetiang dam lo 5000 zet an zir chian hnua an thu tlukna chu \ul lova ei vak vak duhna control tur hian Blood Sugar level vawngdai turin carbohydrate tamna zawng\ah darkar 2 dan zela ei a \ha hle a ni tih an hmu chhuak a ni.
Mei zu \hin tan : Zawng\ah (Petai)-ah hian Vitamins B6, B12 leh Minerals Patassium leh Magnesium a tam hle a, chu chuan Vaihlo tur (nicotine) lak a\angin min chhanhim thei a ni. Meizial heh tan chuan zawng\ah ei hnem mai tur a nih chu, chu chuan nghei duhna thlengin mi a \anpui thei a ni.
Strokes : The new England Journal of Medicine te research an neih a\anga an hmuhchhuah dan chuan zawng\ah ei hian Strokes avanga thihna 40% in a ti hniam thei a ni an ti.
Vun bawl (singsihlip) anmg hi virus vanga lo awm an ni an ti a, i vunah a awm palh ve a nih chuan zawng\ah hlepthla in vel la, chu chu Plaster emaw Surgical tape in emaw char la a dam hmiah thei a ni.
A tlangkawmna chu “A Petai a day keep away Doctor” zawng\ah hian kan taksa mamawh tinreng a pai a. Tin, damdawi \ha tak a ni bawk. Apple nena i khaikhin chuan Apple aiin a let 4 in Protein a pai hnem zawk a, a let 2 in Carbohydrate, a let 3 in Phosphorus, a let 5 in Vitamins A leh Iron, a let 2 in Vitamin leh minerals, chumai a ni lo, Potassium a pai hnem hle bawk, he khawvelah hian zawng\ah aia thlai ropui leh kan taksa tana \angkai hi a tam bik kher lo vang.