A hmasaber in he lehkha lo chhiartuten inlo chhiara in rilrua lo awm hmasa ber chu, anih leh Zo hnahthlakte chu tute nge? tih a ni ngei ang le? Eng hnam chin hi nge Zo hnahthlakte chu sawi kim sen chi pawh a ni lo. Chhinlung chhuak Zofate China ram atanga thlang rawn tla tan, Burma Khampata Kum 200 vel khawsa kan pi leh puten tuna Mizoram A.D.1740 vela rawn luah, chumi thlahte zel chu a ni a, heng Vai, Tuikuk, Chakma etc te hi chu thlahtu dang anni daih mai le ?
Zo hnahthlak tobul lam atangin han tan leh ila. China Ram Yangtse Lui ruam atanga thlang rawn tla tanin Burma Ram Chindwin lui an rawn zawh a, Khampat hmunah kum zahnih vel kum A.D. 966 khan an awm tan a, kum A.D. 1170 velah thlang an rawn tla leh ta a. Kum AD.1740 velah tuna kan chenna MIZORAM hi an rawn luah ta a ni.
Mizorama kum 272 vel a awm hnuah, Aizawl hi kum 1887 khan Sap pachal Superintentdent, RB MC Cabe an hming phuahin a din ta a ni. Kumin hi kum 125 kan luah champha alo ni ve ta. Nova lawng tuk kum120 ai chuan arei deuh chauh a, ala rei lo hle mai, kei aia hre vek chu inni ngei ang le?
Amaherawhchu kan Ram neih chhun zimte sq Km 21,087 ah hian mihring cheng zat mi l091014 ah hian zo hnahthlak ni ve lo chu mi 348494 lai mai kan lo khawi reng tawh mai a, a va pawi tak em. Tichuan Muslim 10099, Sikh 379, Jain 198, Budhist 70498 leh Hindu 31562 sakhua bia pawh an lo awm ve ta reng mai a, tin, Kristian pawh ni lo eng emaw zat anla awm bawk a ni. Heng atang hian zo hnahthlakte kan ramah ngei ngei pawh kan chep tawh zia chu i hre ve tawh ngei ang le.
British hoten Mizote chu chimral mai theih annih hre rengin duhsaknain Inner Line Permit (ILP) hmangin min lo humhalh tlat lo phei sela nang leh kei hian Ram sawi tur pawh kan nei dawn tawh lo a, chu ILP lah chu aneitu Mizo ten kan chawinung tha duh lova, kan neihna arei tawh vei nen hemi lam bika Cell hran siam a, Enforcement din tura hmalak emaw pawh a awm hek lo. China leh Japan ram ropuite chuan emaw, India ram state dangte chuan ILP hi lo nei ve ngat sela, State sorkar-in abik takin Cell hran an nei ngei ngei ang le. Anti-Tobacco Squad pawh tul an tih chuan an din mai alawm.
Kan ram leh hnam him nan ILP, PAP kenkawha thlatina vak kual thei tur Mizo thalai staff tur kan tam ta. Mahni ramah mahni tawng kan thiam phawt chuan tupawhin an thawk thei. District tinah ILP Cell Enforcement awm ngei se, kartin emaw thlatina hnamdang check tura kan indan a pawimawh ta.
Mihring chu inmamawh tlang vek kan ni a, Mizo In hnam dang kan luahtir nasa lutuk ta te hi a pawi em em a, mahni zo hnahthlakpuite ngei mai luah tir thin a tha khawp mai. Mizoram hi nakin zela i tu leh fate chenna tur anih dawn chuan tun atanga i lo inbuatsaih kha angai asin le.
Sam:137 a kan hmuh angin Israel faten Aigupta sala an tanna thu kan hmu a. kum 70 chhung sala an tan chung khan, Aw, Jerusalem ka theihnghilh che chuan, ka lei hi ka dangah bet tlat rawh se, an ti hial anih kha.
Keini Zo hnahthlakte pawh hian kan lei Jerusalem chu he MIZORAM ngei hi alo ni si a, hmunkhatah awm vek thei lo mah ila. Chhim leh hmar chhak leh thlanga miten kan la ngai ve vawng vawng mai ang tih a hlauhawm ta hle mai.
Aw, Zo hnahthlak unau te u, kan ram leh hnam a him tawh lova, Puanven sawichhingin Zo hnahthlak pawl duhawm takah rinawm leh chhel takin awm ila. Mizoram hi Mizote chenna ram a ni zel ang em le ? ti chung in kan tu 1eh fa chhuan lo awm zel turte luah ve atan rochan i siamsak hram ang aw, nang leh keima mawh liau liau a ni e.
Inner Line Permit ( ILP ) hi Bengal Eastern Frontier Regulation 1873. sec.2 hmanga siam a ni a, Dt 9.1.1933 Notification, 2106 hmanga hriattirna chhuah a ni, he dan hi Mizoram, Nagaland, Arunachal te chauhin an hmang a ni.