“I thil neih leh silhfen ni lovin, i chhungril nihna, takna kha a ni, mihring puitlinga siamtu che chu” - Billy Sunday
A ni reng a, mi puitling ni tur hian silh leh fen, ei leh in, nihna leh neih lam a ni lo va, chhungrila ze dik tak neih a, mawi taka lo lang hi a ni zawk. Nimahsela, he puitling zia nih emaw neih emaw mai theih hi kan nei mai thei thin si lo. Kum upat avang ringawtin mi an puitling ngawt chuang lo va, naupangte pawh an puitling leh hlauh thei thung si. Eng ang hringfa pawh ni se, nu chhul chhuak a nih ngat chuan puitlin lam pan chu a ngai ngei ngei a, chuvang chu a ni ang, kan Bible pawhin puitlin lam pan tura min sawm. He hringnun khawvelah mai hian a tawk lo va, kan thlarau lam nun atan deuh deuh hian a pawimawhin, a tangkaiin, a tul a ni. Tisa leh thlarau nunah puitling chu ni ngat ila, midang te tan malsawmna kan ni thei ngei ang. He khawvela kan lo piangchhuak ve ta rau rau a nih chuan puitlin lam pana, puitling tak nih chu kan tum tur a ni si a, engtinnge mi puitling chu kan lo nih tak ang le.
Nunphungah hrim hrim hian hote a lang si, a nachang kan hriat loh avang a puitling lo nih kan hlawh mai hi a tam hle. Mi mit tlunga chet reng chu thil theih lohah ngai ta ila, mahse; miten, “ka rin ang a lo ni lo ngei mai” an tih tura kan chet fo chuan mi puitling zia keimahniah a awm hmel loh hle. Mi puitling chuan a tihtur leh tih loh tur a thlang thiam a, a hria a, a ti bawk thin. Engkim a hun leh hmun taka tih nachang a hria a, a thiltihah reng reng a tawk a hre bawk thin. Harsatna emaw, thinrimna emaw, lungngaihna emaw, lawmna emaw, phur thutna emaw a lo awmin, mi puitling chuan nasa lutukin a tilang nghal mai lo va, ngun leh chik taka a ngaihtuah hnuah a che leh chauh thin. He khawvela nun rawn hmanga, a hnua thi a, ral hlen ta vang vang turah mi puitling chuan a inphal lo va, he khawvel hian tunge a nih tihte, eng nge a tih theih tihte hi hriattir a tum a, he khawvel hian a hriatrengna turin a thawk a, a hre reng bawk ang.
Zirnaah leh hnathawhna kawng hrang hrangah mi puitling chu a tumah a chiang thin. Hlawhtlinna chu thawhrimna avangin a awm thei tih a hria a, chak lohna a lo thlen pawhin, a chakna tipung turin tha thar a chhuah thei thin. Mihring taksa a thiltihtheihna awm chu mi puitling chuan a nih tur angin a hmang thiam thin. Hlawhchhhamna chu eng emaw avanga awm thei a ni tih a hria a, mahse; tumah hi hlawhchham reng tura duan kan ni lo tih a hria a, hlaawhchhamna hi hlawhtlinnna hmelma angin a en ngai lo va, hlawhtlinna atan a “khan” pawimawh lutukah mi puitling chuan a ngai zawk thin. Hah khatna a hna bansan chu mi puitling lo zia a ni si a. Kut hnathawh hi a zahthlak loh tih te, eng hna pawh hna hniam bik a awm lo tih te a hria a, eng hna pawh thawk se a rinawm em em thin.
Incheina hi mi ti puitlingtu a ni lo kan han ti tak na a, mi puitling chuan inchei a thiam thung a ni. Chhungrila mi puitling a nihna kha, pawn lam lang thei hian a lo thuam famkim pawh angai thei bawk. Incheinaah hian mi puitling zia a lo lang a, a hun leh hmun a hria a, a tawk a thiam bawk thin. A nihna nena inmil tawkin a inchei a, a neih tawk a mawiin a inthuam thin. Thil mawi leh nalh hi man to kher a ni lo tih a hria a, a thatna a thlir zawk thin. Incheina hi thinlung phawrhtu pakhat a ni tih a hria a, chuvangin uchuak takin a inchei ngai lo. A pawimawh ber a thinlung chu a thawmhnaw aiin a uluk a, a chei fai ngun zawk, thinlung hi Pathianin a en thin tih a hriatreng avangin.
Puitlinna lamtluang zawhtu ten an zawh hmaih hauh loh tur leh an zawh ngei ngei thin chu lehkhabu chhiar hi a ni. Mi puitling chuan thil tam tak a hre tur a ni a, chung chu mi ‘ka’ atang mai chuan hriat vek a harsain, a theih loh a ni. Nimahsela miten an hrilh loh pawh a hriat theihna, lehkhabu chhiarah hian a awm a, tharum angai lo va, pa derdep ve tak tan pawh thil harsa a ni hran lo. Thil reng reng hi hman a nih loh chuan a hlu lo va, chutiang chiah chuan lehkhabu pawh hi chhiar a nih loh chuan a hlu lo va, kan chhiar a, finna thar kan neih belh chiah hian a hlu a, a lo tangkai thin a ni tih mi puitling chuan a pawm thlap a ni. Mi sualte leh mi ate nuamtawlna chu zu hmun a ni a, mi puitlingte nuamtawlna erawh lehkhabu kiangah a ni. Heng vang hi a ni ang, ‘Lehkha chhiar hian mi a siam puitling a, lehkha ziak hi mi puitling zia a ni’ an lo tih. Lehkhapuan leh kawlawm nei tan chuan ziak ve mai chu mi puitling zia nihna a nih si chuan ziak ve mai tur a ni. Vawikhatnaah chuan a tha nghal viau lo mai thei a, mahse; beih nawn leh thin khan a hlawhtling dawn a, a puitlin thlak bawk a ni.
Mi puitling zia kawng hrang hrangin kan sawi tawh a, kan sawi vek seng lovang. Tam tak hi chu nih emaw, tih emaw, neih emaw mai theih a ni a, chuvangin tih emaw nih emaw mai tur a ni. Chuta tana pawimawh tak mai pakhat chu ngaihtuahna fing tak hmanga, tum ti sang chunga theih tawp a beih a ni. Mi puitling chu a tum leh duhthusamah a chiang a, a ngaituah fel thlap a, a duh chu a hmu mai thin. “Theih loh” tih thu hian mi puitlingte rilruah hmun a chang lo va, theia a inrin avangin a ti thei thin. Mi puitling chuan thil ni thei leh ni thei lo a thliar hrang thiam a, kumhlun tur leh tur lo a thliar hrang thiam thin.
Mihring tumah kumhlun tur kan awm lo tih a hria a, chuvangin a nih tur angin a hmang thiamin, a hrethiam thin. Hma lam pang hun a eng zawnga thlir a thiam a, eng emaw thil tha lo, lo thleng mah se a thawi dam dan a thiam lehzel thin. Inngaihtlawmna nunin a nung a, mahse; a inngaihtlawm avangin mite aia hniamah a inngaih phah chuang lo. Miten an tih theih chu a ti thei tih a hria a, chumai ni lovin, miten an tih theih loh tha leh tih nachang an hriat loh tha tih tumin a tha leh zung a seng thin. “Rilru hi eng kima engkim a ni, ni a i inhriat chu i ni mai” Gautama Buddha chuan a ti. Chuvangin mi puitling nih i chak a, nih i duh bawk chuan mi puitling chu ni mai rawh, puitling tura sawm i ni reng si a.