Section YMA thutkhawm apîang maia Pem Lehkha chhiar tur a awm deuh ziah mai hian kan veng hi Pem Khawm Veng tia veng dang mite’n min lo fiam thin pawh hi a mawh love. A ni reng lah taka, kan veng hi veng naupang tak (Branch YMA, Kohhran leh Village Council indan atanga chhutin) kan ni a. Mizoram hmun hran hran atanga lutkhawmin tun dinhmun hi kan thleng a, Mizorama veng lian pawl tak kan lo ni ta reng mai.
He venga kan awm tantirha (ala rei lo viau emaw tih laiin kum 20 alo ni ve ta rêng mai) kan chunga mi thenkhatte tawng dan, tun thlenga benga la cham reng mai chu, “Pem thar an nia, mi inhnuai luah lehnghal” tih hi a ni. Mahni a in leh lo nei ve ta lo chu, remchang apiang luahin kan insawn kual a tul a, mi inhnuai leh hnuai lote luah a tul thin reng a. Mi min sawi dan hi kan nihna chu a ni teh meuh mai. Mahse ngaihtuahna chu a tithui duh khawp mai. Tun hnua ka chhut let hian, khatiang tawngkam chhakchhuaktute kha veng tana mi tangkai leh khawtlang hmangaihtu berte an lo ni lem lo, tun thleng pawh hian an ni ta chuang loin ka hria.
Chanmari West lo pian hma leh a pian hunlaia he venga lo awm tawh, mahni in leh lo hmun nghet nei, mi engemaw zat an awm ngei ang. Heng mite hian he veng hi intineitu hliah hliah bik pawh nise a awm tho e. Mahse, kan ti hram teh ang, veng thang lian zel tur chuan kan pem luhkhawm hi a ngai ve tlat.
Ti zawng hian kan ngaihtuah ve ngai em? Pem thar (kan tawng tu’n lo haw lo se) leh la awm rei lo zawkte kan mitsir relh relh lai hian, veng mi hlun zawk nia inngaite hian khawtlang hmasawnnan eng chen nge tha leh zung kan sen ve le? Veng intineitu taka kan ruih thlek mai mai hian veng hmasawnna a thlen miah lo. Tawngkam ringawta “veng neitu leh veng hmangaihtu’ nih hian awmzia a nei bawk lo. Veng hmangaihtu tak tak chuan, a awm rei tawh lam a ngaihtuah lova, mi inhnuai luah a nih lam thlir miah lovin, thahnemngai takin a thawk mai zawk thin.
A chunga kan sawi takte khi chu Mizo hnahthlak kara thil thleng thei chauh a ni. Hei aia pawi leh hlauhawm zawk chu – Mizoram pawn, chhim leh hmar, chhak leh thlang atanga rawn lut mek, kan ze anpui ni miah lo leh, kan Hnam lam, Cheraw leh Khuallam te mawi min tihpui ve miah lotute hi an ni. Anni hi theihtawpa dan pawh tum ila kan dang seng dawn chuang lo tih chu a lang reng. YMA-in Pem Lehkha nen theih tawp a chhuah mek, a lawmawm thlawt, mahse kan inchiahpiah tual tual zel si chu a nih hi! Engtin nge kan tih tak ang le? Tuna veng chhunga Mizo Hnahthlak khawsa mekte hian, kan nundan leh chetzia hmangin, “Veng neitu leh veng hmangaihtu” kan nihna hi tilang ila, hnam dang unaute tana zahtlak turin, taimakna kawngah tan la thar ila, sual dona kawngah thahnem i ngai leh zual zawk ang u.
Khawvel ram zau zawk kan thlir chuan, Australia leh America (USA) ah te chuan a rama mi cheng hmasate chu Minorities an ni tawh tlat. Pem khawmin ram ropui an din a, a neitute an nek chhuak tawh a ni ber mai. Mahse heng ramte hi khawvela ram changkangte chu an va ni si ve? Chuti a nih chuan heng ramte hi kan entawn zawk dawn em ni? A tihchi ve kher lo vang. Keini mikhualte hi chuan changkanna lam aiin sualna lamah min ti hmasawn zawk tlat. Heng kan mikhualte khawsak tamna veng, Aizawl chhuah lam leh tlak lam veng thenkhatte dinhmun chu sawi tam ngai lovin kan hriat theuh hi maw? Chuvangin, kan Ram, kan Hnam leh kan Veng hi tun atanga kan humhalh loh chuan reiloteah kan khawtlang leh Kohhran hruaitute hming hi keini ang lehkha thiam lo chuan kan chhiar thiam lo mai ang tihte pawh a hlauhawm rum rum alawm le.
YMA Kum Puan, “Ram leh Hnam Humhalh” tihlawhtling tur hian mitinte hian mawhphurhna kan nei. Kan hmaa tihtur awm, kan tih theih apiangte hi taima takin thawk ila; hnam dang, ram dang mite tana hnathawh tur leh inbenbelna remchang kan siamsak loh hi a pawimawh khawp mai.