Thu leh hla huang kan tih hian kan pi pute’n kaa an lo inhrilh chhawn thin thawnthu te, thawnthu phuahchawp (novel & fiction) te, lemchan thawnthu te, hla chhammi (poetry) te leh a saka sak chi hla te a huam tel vek. Chung zingah chuan hla hian rilru hneh theihna leh thiltihtheihna a nei sang ber ti ila, kan daw kher awm lo ve. Chutiang a nih avang chuan hlain Thu leh Hla huanga a hmun luah hi a sang hle a ni.
Thu leh hla huanga thil chi hrang hrang kan sawi takte kha ziaka dah te, documentary film leh movie-a siam te an niin an hlu em em vek a. Hla erawh hi chu thua dah rem lo leh sei taka ziah duah ngaite pawh tawi kim taka beng muka duan chhuah a nih bakah zai thiamte’n mawi taka an sak avanga rilru hneh theihna thlarau nei hranpa bik a ni a. Chuvangin, thu leh hla chi hrang hrang puan chhuah nan a tangkai ber pawh kan ti thei hial awm e. Thu leh hla huanga hla pawimawhzia kan chian lehzual nan entirna hla thenkhat i lo thur chhuak den den teh ang.
Kan hla kungpui tam takte zinga Poet of The Century nihna hial an hlan Rokunga’n Mizoram mawizia hlaa a puan chhuahna hi i lo en mah teh ang.
“Kan Zo tlangram nuam hi chhawrpial run i iang e,
Hal lo te’n lungruala dar ang kan lenna, Perhkhuang tingtang zaia kan chawi lai i mawi e,
Par mawi tinreng leh thlifim lenna kan Zoram nuam,” Thu tluang pangngaia ziah remchang teh teuh lo, hetianga hlaa au chhuahpui a nih hian Zoram mawina a pho lang chiangin hnunhnang a ngah lehzual a. La hmu ngai lote tan pawh hmuh a chakawm hliah hliahin lung a tileng vawng vawng thei hial a ni ti ila uar lua kan ni awm lo ve.
Mihringte nuna hmangaihna ropuizia leh pawimawhzia thu pawh Vankhama’n hetiang hian hlaah a lo par chhuahtir a.
“Thuhriltu’n hmana hmangaih thu a hril khan,
Hmangaihna bak ropui leichhinah awm lo, In hmangaih theuh r’u ka lenrual duhte u, Hmangaihin itsik uanthuan reng a rel lo.”
Kan Pathian lehkhabuah, ”Hmangaih-nain a itsik lo va, hmangaihna a infak lo va, a uang lo va,...” tih kan lo hmuh ai khan a mawi a, rilru a hneh fe zawk bawk a ni.
Pathianin hmeichhia leh mpate inkara awm tura a duan hmangaihna vanga lunglenna thu au chhuahpui nan pawh hla tluka mawi leh tha hi a awm thei awm lo ve.
“Thuva indi lamtluang mawitu Phengpheleng leh vahkhuai par tlan, Siahthing zar bel zai tin rem thiam Uleuh, dawlrem, thlang kawrnu nen Di ngaih lunglen zai kan lo sa,” tia Lalhmingthanga’n a lunglen thu a au chhuahpuina hla pawh hi a thu a mawiin a ril a, a thluk nen a inthlawp that bawk avangin thua ziak chhuah ngawt ai chuan mi a hnehin ngaih nei ve lote tan pawh kurpui tham a tling a. Hringnun a lailang chiang hle a ni.
Chunnemi tih hla Rokunga phuah pawh hi Mizote in chhunga nu ber dinhmun leh nihphung fiah taka lailangtu a ni chiang kher mai. Heti hian a chham chhuak a.
“Chhung tin tan pawi ber mai chu chun lunglian
Keipui ziatial chhai lai iang a lo hrang e, A ang sen huam mai thin e run chhungah,
Run in chhung beram note an tlan del del,”
He hlaah hian nu ber an cheh, lung liante khawsa zia leh chhungkuain a tawrh theih dan fiahfai takin kan hmu thei a. Chang dangah, nu ber chu chhungkuaa remna siamtu, chhungkhat lainate thatnaa hip bettu an nihzia te, a thatna par chu mi tinin an tlan thu leh chhungkaw tan ro hlu an nihzia chiang takin a tarlang bawk a. Inkawm khawm tel tel ching Mizote nuna nu ber pawimawhna a lai lang chiang hle a ni.
Khawhar hla kan tih maite zingah pawh Mizote nunphung leh ngaih dan phawk chhuak thei hla a awm ther fer fur mai. Hla pakhat pawhin,
“Ka au zel dawn, rihtlang mual a liam hnu I tel lo chuan awihlai ringte lunglai ka hnem zo lo, Lo kir leh la chunnu lungmawl Rihsang mual liam kan la tiam lo ve,”
tiin pa ber tan nu thihsan naute enkawl buaithlakzia leh a luhaithlakzia chiang takin a tarlang a. Chu bakah kan pi pute ngaih dana mitthi thlarauvin rih dil an pan thin thute pawh kan hmu thei bawk. Mizote nunphung leh ngaih dan tarlanna hla tha tak a ni a, kan thu leh hla huang a tihausa zual hle a ni.
Kan sawi takte bakah khan hringnun laihlanna hla thahnem tak kan la nei a. Chung zinga thenkhat chu,
‘Leng zel ang, leng rei ta sa sa, Leng zel ang aw, leng tar law law ang,’ tih te, ‘Lo lungphang suh ka nau Vala, ka leng tar awm chuang lo,’ tih te, ‘Thaibawih kan awm tawh nem maw, chhungkaw tangrual kan ni zawk,’ tih te, ‘I batnate’n zu man min thing, Engtin nge maw kan tih tak ang le? tihte, ‘Zuapan chawltui ningzu a rui thin e, Thai leh hrai duh leng zawngte, Chhingmit kan meng ngam lo lenrual hmaah,’ tih te a ni nawk hlawm.
Khang kan sawi tak hlate leh kan sawi lan ve loh mihring nunphung laih lanna te, hmangaihna thu inhlanna tawngkam duah no mawi tak tak te, khawvel min chhuahsan tate kan ngaihzia phuahna hla tam zawkte hi thu tluang pangngaia ziah chhuah kan ngam loh leh remchang lem lo, mite chhiar peih loh leh an rilrua riak lem lo turte an ni vek a. Hlaa phuah chhuah a nih erawh hi chuan kan sak duh ber ber leh kan rilru hneh ber berah an tang a. Kan thu leh hla huangin a hauhsak phahin ro hlu a tling tak zet tih chu kan hre vek awm e.
Heng kan hla neih sate bakah hian thu pangngai tho pawh kil hran atanga thlira phuah chhuah te, a thawnthu huang, a plot phuah thara hla duan chhuah te, hla thu tawngkam mawi leh tharlam phuah chhuah zel te hi kan thu leh hla huang tihhauhsak dan kawng tha tak a ni. Entir nan, tun hma atanga kan lo hman lar, ‘ar ang ka vai’ tih te pawh hi ‘ar khual iangin ka vai’ tih emaw, ‘Khualleng ar ang ka vai’ tih emaw te hman ni ta se, mi tam tak rilru leh mitthlaah a lang chiang thei zawkin a rinawm. Kan rama hlemhletna, inrawk leh insuamnate hluar takzia leh ngampat takzia sawi nan pawh, ‘Hlemhlet, inrawk, insuamnaten tual an leng,’ tih mai ai chuan ‘Hlemhlet, inrawk, insuamnaten tual an chai,’ han tih hian sualna ngampat takzia leh an zalen takzia a tilang chiang thei zawk bawk awm e. Hetiang tawngkam pangngai bakah hian Sapin simile an tih tehkinna tawngkam, ‘puan ang’, ‘senhri par iang’ tih ang chite leh metaphor an tih intlukpui anga channa leh chawina, senhri par anga nula channa ‘Senhripari’ tih te, arsi anga Isua channa ‘Van arsi eng mawi’ tih ang chite pawh hi chher thar zel ni sela, kan thu leh hla tihhauhsakna leh hmasawnna a ni zel dawn a ni.
Kan sawi takte atang khan hlain kan thu leh hla huang a tihhauhsakzia chu hai rual a awm lo ve. Hla thu sawi chhuah dan tharlam hman leh a thawnthu huang (a plot) valh thara thu leh hla huang tih hmasawn zel hi a pawimawhin kan mamawh tak zet. Chu mawhphurhna chu thangthar zawkte kovah a innghat tlat tih hriain kan thu leh hla huang hmasawn zel nan tan i la thar sauh sauh teh ang u.