- Lalchhandama
Ramngaw/Thing kih chereu :- Lei man khawmtu ber thing kan kih chuan a zung a tawihral hnuah lei chu a che awlsam ta em em a. Lei man khawm thatu kit rem in Mau/Raw hung - zung kaih thuk lo kan zuah a, mahse heng te hi an rit em em tho si, an rih avang leh zung a kaih thuk loh avang hian ruah a lo sur hlekin an che/tawlh duh em em a ni.
Septic Tank:- Septic Tank siam ah kan fimkhur lo hle , siam fuh tawk loh vanga leak te, ko hnaih lutuk leh In ban hnaih lutuk ah te kan siam a, heng Septic Tank leh Soak Pit leak hian an bul vel a leilung an chiahhmin duh em em mai a ruah lo sur thin nen lei an timin fo thin.
Hengte hi a mal theuh pawh a leimin a thlen theih bakah chhan hrang hrang te hi thawk hovin leimin a thleng fo thin. Heng chhan langsar zualte hi mi tam tak hian leimin na chhan leh vangah kan pawm duh hauh lova, mahse anni tlat si, sum leh pai seng so tam si lo leh harsa lo tak a siam that theih te an ni a, tih kan tum bawk si lo va. Kan fimkhur lohna te avangin kan tuarin leimin leh in chim a lo awm a, kan fimkhur loh leh inthlahdah avang a keimahni leh midang tawrhna thleng thin hi in venlawk theih a ni tih hria-in, a theih ang anga invenlawk / inhmakhawsuih a tul tawh a ni.
THLI, RUAH LEH RIAL:
Mizoramah hi chuan thlipui avanga tawrhna nasa tak, mi tam tak thihna la tawng chiah lo mah ila, a khaw mal ang leh tlangdung ang ten Thli, Ruah leh Rial hi kan tuar kum tin fo mai a. Kan khaw awmna hmun sang lai anih thin avang leh kan in leh lo te a that tawk loh avang leh a inven na lama hma kan lak loh thin avangin harsatna kan tawk thin.
Tuifinriat kan hnaih ber Bay of Bengal hi Cyclone inmun tan duhna hmun tak a lo nih tlat avangin ruah leh rial leh thlipui leh a siper hi kan la tawng kan la tawng dawn anih hmel a, hei vang hian India ram a Wind and Cyclone Hazard Map-ah pawh a hlauhawm ber pawl (Very High Damage Risk Zone B) ah min dah a ni.
Thlipui chuan inmun chhung a neih bakah a kalkawng zawh awm te, a thawt chak zawng, engtik hunah nge chumi khami ram chu a rawn thlen ang tih leh a nihphung dangte hi a hriat theih deuh thin a, chung chu Television-ah te leh Internet lamah te puanzar a ni vat thin a. Hei hi keini Very High Damage Risk Zone a awm te chuan ngaihven ve deuh reng a ngai a. Inhmakhua lawk a, kan inchung leh kan bangte ruah leh rial lakah a him em? Inchung leh pawn lama kan bungraw dahte thli leh ruah lak ah a him em? leh thildang tam tak pawh a awm ngei ang hetiang zelin kan tawrhna tinep turin tan lak a tha hle.
IN KANG :
In kang tam tak hi Electric short kan puh thin na a, kan inthlahdah vang a ni fo. In kan na chhan thenkhat chu Mei tih mih chian tawk loh vang, Mombati chhem hlum loh vang, Ar in a eng chhit atangin, Khawnvartui leh Petrol atanga kangkai, LPG cylinder atanga put leh puak te leh Electric short vang te leh kan fimkhur loh vang hrim hrim te an ni.
In kang tam takah Electric short kan puh hi chu a dik vek hmel loh. Kan inthlahdah avang emaw chhan dang dang vanga kangmei chhuak hi thiam lo nih duh loh vangin, mualpho hliah nan Electric short kan ti ni mai in a lang. Electric wiring dik leh hmanraw tha hmanga wiring a short mawh viau. Kut themthiam deuh, thiam ve tho a in ngai te kan wiring tir a, earth line siam dan dik a siam si lovin, a then chuan a hruipui ami te kan pawt ru a, kan pawh ruk chiah loh pawhin energy meter hmaah hrui pawt pengin kan hmang a, mi tam tak chuan kan connection load phal zat ang duh tawk lovin kan pawt peng darh vak thin leh nghal a, kan tek chhuai chhuai lo zawk hi mi dik lo vannei kan ni ringawt. Kan fimkhur tlan deuh a hun tawh khawp mai. Kang thei thil, Diesel/Petrol, Khawnvartui, LPG bur te hmun khata dah khawl teuh hi a him lo hle a ni.
In kang kan beih dan pawh tlem a kan thlak deuh a tha hle ang.
1) In kang kan hriat ve leh a thei thei kan tlan chhuak a, a hmun kan thlen hnuin hmanrua dap chawpin kang thelh kan tum thin. Kan in zawn buai chhungin tam tak alo kan hman thin a vangin, kan tlanchhuah pah in kang thelh theih na tur chi heng, Tui leh Bucket, Balu. Blanket, Buara etc. te hi thawhchhuah pui thin tur a ni.
2) Kang thelh ve thei lo tur leh tangkaina nei lo, hmuhnawm thlira thlir tur ringawt tan chuan kal loh tur. Hnathawktu leh kang thelh tu te tan a hnawk a, duh angin a chet theih loh.
3) Thirting te, Chem leh Plier te a tangkai duh hle. A la kang ve lote then nan te, kut lawnga khawih ngam loh rangva sa thiah nan te leh electric cerrent khawih nan te.
Hriat turte :
a) Lukhum, pheikhawk, kutkawr leh thawmhnaw kang har chi inbel tur a ni.
b) Gas bur awmna leh mihring awmna hriat hmasak ber tum hram a tha, Gas bur hi 400 oC aia sa-ah a puak tlangpui a, in kang tantir lamah chuan a hlauhawm lutuk loh avangin thehchhuah hmasak a neih a tha.
c) Bungrua aiin nunna a hlu zawk tih hria in mihring chhan ngai an awm em tih ngaihtuah hmasak ber tur.
d) Tui a kang kan thelh hian mihring din tlar a tui inhlan chhawn hian hna a sawt duh hle a, Tin/Bucket ruak in hlan chhawnna tur nen a siam tel ngei a tha. chhum lo chat lovin tui in mei a thelh reng theih dawn a ni.
e) Meikang hian boruak tha (Oxygen) a kan ral thin avangin, inchhung a mite kan chhanchhuah vat theih nan, kawngkhar leh turverh leh bang kan thiah theih ang ang te thiah hmasak hram tur a ni.
f) Kan thelh hneh dawn ngang lo va, in danga kangkai ngei dawn ni a alan chuan kha Ina bungruate kha lo thiarchhuah lawk a, hmun him fianrial (kang, rukru leh ruah lak a him tur) ah dah a, vengtu in dah ngei tur a ni. Hmun tam takah in kang avanga bungrua thiarchhuahte a bo fo thin.
Kangmei laka kan him theih nan Electric wiring leh gas bur/stove endik fo tur a ni. Tin, Chenna in sak dawn reng rengin kangthelhna hmanrua lam chite ruahman tel nise a tha hle ang. Office, sikul, Biak In, Hall, etc. ah te pawh kangthelhna neih hi intihhmuh a tul ta hle. Kangmei laka himna tha ber chu fimkhur luat awm lova fimkhur hi a ni
Karleh ah chhunzawm a ni ang..............
‘Football player hi an mawl vek lo’
T-a.
Europe-in a ngaihsan, South African mipuiten mi ropui ber ang hiala an chhal thin; African ho zinga hmun sang ber luah thei zel, Asia khawmualpuiin a tuipui em em khawvela football player thate hi zir sang lo, khelmual pawn lam mihring mihrinnaa chhuan tur nei bik lem lo an ni deuh fur.
Sumdawnna leh football a kalkawp tak tak hnuah phei chuan sum vanga player dem kai an tam hle a, footballer zawng zawng hi chhia leh tha hriatna fim hmang thiam lo leh sum tamna apiang zuan zel mai thin emaw tihtheih hial tur khawp an ni.
Kumin kum tir khan khawvela football club ropui ber zinga mi Bayern Munich-in India ram rawn tlawhin, Indian national team nen Baichung Bhutia thlah nan an inkhel. Hemi tuma thu thar lakhawmtute hmaa Bayern Munich player thenkhat leh an hruaitute thu sawi chuan football tuipuitute beng a verh a, a hmuna kal leh anmahni kawmna hmuna tel, Mamuana (Y2Goal) nen a hnua kan titinaah, Bayern player-te nungchang leh thusawi a hriat atangin “Footballer zawng zawng hi an mawl vek lo” a ti.
Khawvela midfielder tha ber pawl Bastian Schweinsteiger chuan sum chelek chiam chiam Chelsea leh Manchester City a ngaihsan lohzia leh it loh thu a sawi a, German a nih angin Bayern tana khelh chu a inchhuanna ber a ni a, sum tam tak aiin hun kal zela atana tha ber tur thlirin, German thinlung nena inzawm tlat Munich club lian tana khelh chu a duhthusam ber a ni.
Tun nilaini khan Mario Gomez chuan kum thum dang Bayern tana khel zui zel turin contract a ziak thar. Kum 26 mi Germany striker hian season kal mek Bundesliga-ah goal 23 thunin top scorer a ni a, Champions League-ah goal 11 khung tawh bawkin Lionel Messi nen an khaikhin a; mahse, Gomez chuan khawvela player tha ber nena khaikhin a duh lo.
Contract a ziah belh rualin Gomez chuan : “Ka sawi reng thin chu Bayern hi club ropui a ni a, he hmunah hian ka hlim a, infiamna kawngah kalphung leh hmathlir tha em em ka hmu (sum leh thil dang ni lovin)," a ti.
Bayern hian kum 19 hlep nei theiin club an kalpui mek a, kum tin an sum hmuh 50% aia tlem player hlawhah an hmang thin. Player senior leh chhuak thar chawhpawlh rengin, player man to an lakluh rualin an hnen atanga zir chhuak an chhawr tel reng bawk.
Mi hausa leh sumdawng kutah a tlu lut ngai lo va, neitu nihna 81% chu club fan, an member-te ta a ni. Football club kalphung fuh ber ang hiala sawi a ni a, player-te hlawh pe hnem lo mah se, he club hi German thisen nen a inzawm tlat. International tournament lianah mipui rin aiin Germany an tha deuh ziah a, a bulpui bera ngaih chu Bayern an nei. He club-a khel tawh German player thate hian an vanglai taka sawmna an dawn changin, hnam thinlung leh an hma lam hun thui tak an thlir avangin sum tam zawk umin club dang an zuan ngai mang lo.
An club hotu ber president atan an player hlui an hmang thin a, club hotu lian dangte pawh Germany tana lo khel tawh an ni deuh zel. An innghatna bulpui ber chu sum leh thil dang ni lovin football a nih miau avangin, German mai ni lovin khawvela football hmangaihtute ngaihsan a ni reng mai a ni.